bencede
New member
Geniş yüz ölçümüne sahip alanlarda hayli sayıda uzun burunlu tır bulunuyor. Bu kadar epey uzun burunlu tır, yalnızca imgesi güzel olduğu için kullanılıyor olamayacağı konusunda hepimiz hemfikirizdir sanırım.
Tabii ki uzun burunlu tırları Avrupa ve etrafında, düz burunluları ise Amerika ve etrafında nadiren de olsa görüyoruz. Bu ayrımın bu kadar keskin olmasında birkaç niye bulunuyor; bu biçimde, bunların neler olduğuna değinelim.
Öncelikle tırların uzunlukları ile ilgili yasal sınırlamalardan bahsedelim:
Şu anda Amerikan otoyollarında gezen tırların hayli büyük bir kısmı az evvel söylemiş olduğimiz üzere uzun burunlu (standart kabin) tırlardır. Ortalama uzunlukları toplam 21 metre, dorse uzunlukları ise 16 metredir. Lakin maalesef bu her vakit bu biçimde değildi.
Amerikan motoryollarında seyahat edebilecek tırların uzunluğunu sınırlayan bir bela vardı, Motorlu Taşıyıcılar Yasası. Bu yasa yüzünden çekicilerin uzunluğu olabildiğince kısa tutularak, taşınan kargonun ölçüsü azamide tutulmaya çalışılıyordu.
Ancak 1980 yılında bu yasanın güncellenmesiyle birlikte uzunluk hududu ortadan kaldırıldı ve sadece çekilen dorsenin boyutu sonlandırıldı. bu biçimdece tır üreticileri farklı uzunluklarda tırları üretebilir oldu. Olağan bu düzenleme sırf Amerika için geçerliydi ve Avrupa’da üreticiler hala toplam uzunluk kuralı olan 18.75 metre sonuna uymak zorundaydılar. Bu yüzden onlar, taşıyacakları yük ölçüsünü azamide tutmak için burunlarını düz tutmaya devam ettiler.
Tahmin edeceğiniz üzerer tırlar devasa motorlara sahip.
En küçük örnekleri 10 litre civarında sıralı 6 motorlardan başlayıp, 12-14 litrelik V8 motorlara kadar ilerleyebiliyor. Natürel bu devasa motorları da sığdırmak kolay bir iş değil. Örnek vermek gerekirse düz burunlu bir tırın motoru, gerekli komponentlerle birlikte sığabilmesi için şoför kabininin tam altında konumlandırılır. Doğal bu pozisyonlandırma da yanında kimi dezavantajlar getiriyor.
Öncelikle motorun tam altınızda olmasından dolayı ses yalıtımı zayıf ve titreşim muazzam düzeylerde olur. Bu yeni tırlarda büyük ölçülerde tolere edilse de geçmişteki tırlarda büyük bir sorundu. Bunun yanında bir daha motorun altınızda bulunmasından dolayı kabin alanınız küçük ve tavan yüksekliği az oluyordu. Tırların yolda bulunduğu müddetleri göz önüne alırsak bu da büyük bir sorun haline geliyordu. İşte bunun tahlili de uzun burunlu yani standart kabin diye isimlendirdiğimiz tırlarda gizli idi.
Artık uzunlukla alakalı bir sorunumuz kalmadığına göre, niye motoru şoförün altına koyalım ki diye düşünmüş olmalılar ki tıra bir burun ekleyip motoru da bu burnun içine yerleştirdiler. Bu, üreticilere iki avantaj sağlamış oldu. Bunlardan birincisi ve en değerlisi, kabin alanının önemli derecede büyümesi ve tavan yüksekliğinin artması oldu.
İkincisi ise motorun kabinden uzaklaşmasıyla bir arada gelen ses ve titreşimlerin azalması ve uzun seyahatlerin daha katlanılabilir hallere gelmesi oldu. Pekala madem uzun burunlu tırların bu kadar kıymetli avantajları var, bunlar niye Avrupa’da bulunmuyor?
Yol ve kent planlamalarının tırların uzunluklarına tesirleri:
Bir tır sürücüsü olmanın esas sorunlarından biri de 18 yahut 21 metrelik araçları limanlarda, otoparklarda ve kent ortasında yönlendirmek. Lakin Amerikanlar bu hususta biraz daha şanslılar. Amerikan coğrafyasının ve yapılanmasının bir kararı olarak kentler birbirinden oldukça uzak, yollar geniş ve düz, limanlar ve park alanları da devasa. Bu durum, bu biçimdesine uzun araçları yönetmeyi bir nebze de olsa daha kolay kılıyor ve aracın toplam uzunluğunu kritik bir durum olmaktan çıkarıyor.
Ancak Avrupa’da maalesef durumlar epey daha farklı. Avrupa’nın coğrafik yapısı ve hayli eski kentleşme yapılanmasına sahip olması; yolların dar, uzaklıkların kısa, hareket alanlarının az bulunmasına yol açıyor. Bu sebepten hareket kabiliyetine kazandırabileceğiniz her santimetre bile devasa bir avantaja dönüşüyor.
bununla birlikte akışkan dinamiklerine az da olsa hakimseniz şayet uzun burunlu bir tırın daha aerodinamik olacağını varsayım edebilirsiniz. Bu da yüksek süratlerde ve uzun müddetlerde seyahat edilen uzun Amerikan otobanlarında yakıt ekonomisine hatırı sayılır ölçülerde takviye oluyor.
aynı vakitte üstte bahsetmiş olduğumizin tersine, Avrupa’da seyahatler nispeten daha kısa ve düşük hızlı. bununla birlikte motorlar daha küçük ve verimli. Bu sebeple aerodinami, Avrupa’da kullanılan tırlarda Amerikan tırlarında olduğu kadar büyük bir rol oynamıyor.
Bu sebepten dolayı Amerikanlar düz burunu bırakıp uzun burunluları tercih etmiş olsalar da, Avrupalılar yüksek ihtimalle yasalar müsaade verse bile uzun burunlu tırları tercih etmiyor olacaklardı.
Uzun sürüş saatleri ve tırların dizaynlarının bunlara katkıları:
Aslında az evvelki başlığın devamı niteliğinde olacak olan bu husus da yolculuk süreleri ile alakalı. Düşünürseniz; aracın sağlayacağı konfor, ömür alanı ve gibisi özellikleri seyahat mühletleri ile gerçek orantılıdır. Bunun en hoş örneği olabilecek tırlardan kimileri şantiye tırlarıdır.
Bir şantiye tırı günde azamî üç ile dört saat ortası ve günaşırı olmayan seyahatler yapacağından rastgele bir kabine muhtaçlık duymaz. Lakin Amerika ve Avrupa fark etmeksizin uzun seyahat yapacak tırlarda en azından bir yatak bulunduracak bir kabin bulunur.
Ancak natürel ki bu bahiste da Amerikan ve Avrupalı tırlarımız bir daha ayrışıyor. Öncelikle seyahat müddetlerinden biraz bahsedelim. Amerika’da etkin olarak çalışan bir tır, günde ortalama 14 saat çalışıyor ve bu 14 saatin 11 saati ise yolda geçiyor. Geri kalan 3 saat molalar, yakıt dolumu üzere ekstra işlere gidiyor. Günün geri kalanında ise sürücü bir tır parkında uyuyor ve sonraki gün yola devam ediyor.
Ancak Avrupa’da ise durum epeyce farklı. Yasalarla sonlandırılmış 9 saati geçmenin mümkün olmamakla bir arada esasen bir günde 9 saatten daha fazla yol yapmayı gerektirecek bir durum da olmuyor. Zira üstte bahsetmiş olduğumiz üzere mesafeler kısa ve seyahatlerin mühleti az. Bu yüzden Avrupalı tırlar Amerikan kardeşlerinden daha küçük kabinlere sürücüye rahatsızlık vermeden sahip olabiliyorlar.
Amerikan sürücüler tırların sahibi iken, Avrupalılar yüksek oranda ya kiracı ya da kontratlı sürücüler.
Avrupa’daki tırlar ile Amerika’daki tırların, daha doğrusu tır sürücülerinin içindeki büyük farklardan biri de Amerikalı birden fazla sürücünün hem de tırın sahibi olmasıdır. Öte yandan Avrupalı tır sürücüleri ise yüksek oranda ya kiralık araçlar kullanıyor ya da kontratlı şoförler olarak çalışıyor. Pekala bu tırın dizaynında nasıl bir tesire yol açıyor diye soracak olursanız, çabucak açıklayalım.
Amerikan tır sürücüleri, tırın ve dorsenin sahibi oldukları için çoklukla tüm müddetlerini tırlarında geçirirler. Bir yükü alıp diğer bir yere bıraktıktan daha sonra yine tıpkı dorseyi doldurur ve yollarına devam ederler. Bu süreçte uzun müddetler tırlarından inmezler. Bu sebeple geniş bir hayat alanı ve büyük depolama alanları değerli bir ihtiyaçtır.
Ancak Avrupalı tır sürücüleri için durum tam aykırısı. Avrupalı sürücüler ekseriyetle kontratlı yahut kiralık tırlarla çalıştıkları için, tırın içerisinde yalnızca çalıştıkları saatler bulunurlar. Geri kalanında tırın ortasında bulunmalarını gerektirecek bir durum olmaz zira ne tekrar o tırla ne de o dorseyle işleri olur.
Bu hususta daha şanslı diyebileceğimiz Avrupalı tır sürücülerinin doğal Amerikan iş arkadaşları kadar fazla alana ve konfora muhtaçlığı da olmuyor. aslına bakarsan düz burunlu tırların Avrupa üzere bir bölgede sağladığı avantajları da düşündüğümüzde, olmamasının daha düzgün olduğu açıkça ortaya çıkıyor.
Tabii ki uzun burunlu tırları Avrupa ve etrafında, düz burunluları ise Amerika ve etrafında nadiren de olsa görüyoruz. Bu ayrımın bu kadar keskin olmasında birkaç niye bulunuyor; bu biçimde, bunların neler olduğuna değinelim.
Öncelikle tırların uzunlukları ile ilgili yasal sınırlamalardan bahsedelim:
Şu anda Amerikan otoyollarında gezen tırların hayli büyük bir kısmı az evvel söylemiş olduğimiz üzere uzun burunlu (standart kabin) tırlardır. Ortalama uzunlukları toplam 21 metre, dorse uzunlukları ise 16 metredir. Lakin maalesef bu her vakit bu biçimde değildi.
Amerikan motoryollarında seyahat edebilecek tırların uzunluğunu sınırlayan bir bela vardı, Motorlu Taşıyıcılar Yasası. Bu yasa yüzünden çekicilerin uzunluğu olabildiğince kısa tutularak, taşınan kargonun ölçüsü azamide tutulmaya çalışılıyordu.
Ancak 1980 yılında bu yasanın güncellenmesiyle birlikte uzunluk hududu ortadan kaldırıldı ve sadece çekilen dorsenin boyutu sonlandırıldı. bu biçimdece tır üreticileri farklı uzunluklarda tırları üretebilir oldu. Olağan bu düzenleme sırf Amerika için geçerliydi ve Avrupa’da üreticiler hala toplam uzunluk kuralı olan 18.75 metre sonuna uymak zorundaydılar. Bu yüzden onlar, taşıyacakları yük ölçüsünü azamide tutmak için burunlarını düz tutmaya devam ettiler.
Tahmin edeceğiniz üzerer tırlar devasa motorlara sahip.
En küçük örnekleri 10 litre civarında sıralı 6 motorlardan başlayıp, 12-14 litrelik V8 motorlara kadar ilerleyebiliyor. Natürel bu devasa motorları da sığdırmak kolay bir iş değil. Örnek vermek gerekirse düz burunlu bir tırın motoru, gerekli komponentlerle birlikte sığabilmesi için şoför kabininin tam altında konumlandırılır. Doğal bu pozisyonlandırma da yanında kimi dezavantajlar getiriyor.
Öncelikle motorun tam altınızda olmasından dolayı ses yalıtımı zayıf ve titreşim muazzam düzeylerde olur. Bu yeni tırlarda büyük ölçülerde tolere edilse de geçmişteki tırlarda büyük bir sorundu. Bunun yanında bir daha motorun altınızda bulunmasından dolayı kabin alanınız küçük ve tavan yüksekliği az oluyordu. Tırların yolda bulunduğu müddetleri göz önüne alırsak bu da büyük bir sorun haline geliyordu. İşte bunun tahlili de uzun burunlu yani standart kabin diye isimlendirdiğimiz tırlarda gizli idi.
Artık uzunlukla alakalı bir sorunumuz kalmadığına göre, niye motoru şoförün altına koyalım ki diye düşünmüş olmalılar ki tıra bir burun ekleyip motoru da bu burnun içine yerleştirdiler. Bu, üreticilere iki avantaj sağlamış oldu. Bunlardan birincisi ve en değerlisi, kabin alanının önemli derecede büyümesi ve tavan yüksekliğinin artması oldu.
İkincisi ise motorun kabinden uzaklaşmasıyla bir arada gelen ses ve titreşimlerin azalması ve uzun seyahatlerin daha katlanılabilir hallere gelmesi oldu. Pekala madem uzun burunlu tırların bu kadar kıymetli avantajları var, bunlar niye Avrupa’da bulunmuyor?
Yol ve kent planlamalarının tırların uzunluklarına tesirleri:
Bir tır sürücüsü olmanın esas sorunlarından biri de 18 yahut 21 metrelik araçları limanlarda, otoparklarda ve kent ortasında yönlendirmek. Lakin Amerikanlar bu hususta biraz daha şanslılar. Amerikan coğrafyasının ve yapılanmasının bir kararı olarak kentler birbirinden oldukça uzak, yollar geniş ve düz, limanlar ve park alanları da devasa. Bu durum, bu biçimdesine uzun araçları yönetmeyi bir nebze de olsa daha kolay kılıyor ve aracın toplam uzunluğunu kritik bir durum olmaktan çıkarıyor.
Ancak Avrupa’da maalesef durumlar epey daha farklı. Avrupa’nın coğrafik yapısı ve hayli eski kentleşme yapılanmasına sahip olması; yolların dar, uzaklıkların kısa, hareket alanlarının az bulunmasına yol açıyor. Bu sebepten hareket kabiliyetine kazandırabileceğiniz her santimetre bile devasa bir avantaja dönüşüyor.
bununla birlikte akışkan dinamiklerine az da olsa hakimseniz şayet uzun burunlu bir tırın daha aerodinamik olacağını varsayım edebilirsiniz. Bu da yüksek süratlerde ve uzun müddetlerde seyahat edilen uzun Amerikan otobanlarında yakıt ekonomisine hatırı sayılır ölçülerde takviye oluyor.
aynı vakitte üstte bahsetmiş olduğumizin tersine, Avrupa’da seyahatler nispeten daha kısa ve düşük hızlı. bununla birlikte motorlar daha küçük ve verimli. Bu sebeple aerodinami, Avrupa’da kullanılan tırlarda Amerikan tırlarında olduğu kadar büyük bir rol oynamıyor.
Bu sebepten dolayı Amerikanlar düz burunu bırakıp uzun burunluları tercih etmiş olsalar da, Avrupalılar yüksek ihtimalle yasalar müsaade verse bile uzun burunlu tırları tercih etmiyor olacaklardı.
Uzun sürüş saatleri ve tırların dizaynlarının bunlara katkıları:
Aslında az evvelki başlığın devamı niteliğinde olacak olan bu husus da yolculuk süreleri ile alakalı. Düşünürseniz; aracın sağlayacağı konfor, ömür alanı ve gibisi özellikleri seyahat mühletleri ile gerçek orantılıdır. Bunun en hoş örneği olabilecek tırlardan kimileri şantiye tırlarıdır.
Bir şantiye tırı günde azamî üç ile dört saat ortası ve günaşırı olmayan seyahatler yapacağından rastgele bir kabine muhtaçlık duymaz. Lakin Amerika ve Avrupa fark etmeksizin uzun seyahat yapacak tırlarda en azından bir yatak bulunduracak bir kabin bulunur.
Ancak natürel ki bu bahiste da Amerikan ve Avrupalı tırlarımız bir daha ayrışıyor. Öncelikle seyahat müddetlerinden biraz bahsedelim. Amerika’da etkin olarak çalışan bir tır, günde ortalama 14 saat çalışıyor ve bu 14 saatin 11 saati ise yolda geçiyor. Geri kalan 3 saat molalar, yakıt dolumu üzere ekstra işlere gidiyor. Günün geri kalanında ise sürücü bir tır parkında uyuyor ve sonraki gün yola devam ediyor.
Ancak Avrupa’da ise durum epeyce farklı. Yasalarla sonlandırılmış 9 saati geçmenin mümkün olmamakla bir arada esasen bir günde 9 saatten daha fazla yol yapmayı gerektirecek bir durum da olmuyor. Zira üstte bahsetmiş olduğumiz üzere mesafeler kısa ve seyahatlerin mühleti az. Bu yüzden Avrupalı tırlar Amerikan kardeşlerinden daha küçük kabinlere sürücüye rahatsızlık vermeden sahip olabiliyorlar.
Amerikan sürücüler tırların sahibi iken, Avrupalılar yüksek oranda ya kiracı ya da kontratlı sürücüler.
Avrupa’daki tırlar ile Amerika’daki tırların, daha doğrusu tır sürücülerinin içindeki büyük farklardan biri de Amerikalı birden fazla sürücünün hem de tırın sahibi olmasıdır. Öte yandan Avrupalı tır sürücüleri ise yüksek oranda ya kiralık araçlar kullanıyor ya da kontratlı şoförler olarak çalışıyor. Pekala bu tırın dizaynında nasıl bir tesire yol açıyor diye soracak olursanız, çabucak açıklayalım.
Amerikan tır sürücüleri, tırın ve dorsenin sahibi oldukları için çoklukla tüm müddetlerini tırlarında geçirirler. Bir yükü alıp diğer bir yere bıraktıktan daha sonra yine tıpkı dorseyi doldurur ve yollarına devam ederler. Bu süreçte uzun müddetler tırlarından inmezler. Bu sebeple geniş bir hayat alanı ve büyük depolama alanları değerli bir ihtiyaçtır.
Ancak Avrupalı tır sürücüleri için durum tam aykırısı. Avrupalı sürücüler ekseriyetle kontratlı yahut kiralık tırlarla çalıştıkları için, tırın içerisinde yalnızca çalıştıkları saatler bulunurlar. Geri kalanında tırın ortasında bulunmalarını gerektirecek bir durum olmaz zira ne tekrar o tırla ne de o dorseyle işleri olur.
Bu hususta daha şanslı diyebileceğimiz Avrupalı tır sürücülerinin doğal Amerikan iş arkadaşları kadar fazla alana ve konfora muhtaçlığı da olmuyor. aslına bakarsan düz burunlu tırların Avrupa üzere bir bölgede sağladığı avantajları da düşündüğümüzde, olmamasının daha düzgün olduğu açıkça ortaya çıkıyor.