bencede
New member
Özellikle de şehirlerarası seyahatler sırasında fazlaca fazla otobüs ve kamyon görürüz. Her biri yük yahut yolcu taşıyan bu devasa araçlar, vakit zaman modifiye de edilirler ve beğensek de beğenmesek de ışıl ışıl görünüşlerinden gözümüzü alamayız. Artık sizlere, otobüs ve kamyonlardaki (ya da TIR) daha evvel hepimizin gördüğü lakin sebebini hiç düşünmediği bir farklılıktan bahsedeceğiz.
Hiç dikkat ettiniz mi? Kamyon ve otobüslerin ön tekerlerindeki jantlar dışa, art tekerlerindeki jantlar ise içe yanlışsız eğimlidir. Tamam da niçin? Gelin daima bir arada bugüne kadar pek çoğumuzun üzerine düşünmediği bu değişik farklılığı aydınlatalım.
Öncelikle otobüs ve TIR’ların nasıl göründüğünü bir hatırlayalım
Yukarıda, ardında dorse olmayan bir TIR görüyorsunuz. Dikkatli bakarsanız; ön jantların dışbükey, art jantların ise içbükey olduğunu görürsünüz. Artık de bir otobüsün nasıl göründüğüne bakalım:
Yukarıdaki fotoğrafta ise otobüs görüyorsunuz. Marka ve üretim emeli değişmiş olsa da ön ve art jant yapısı birebir. Gelin bir de yük kamyonlarına bakalım.
Gördüğünüz üzere; araç tipi değişse de tasarım hiç değişmiyor. Pekala niye?
Kamyon ve otobüslerin jantları niye arabalardaki üzere değil?
Bireysel tüketiciler olarak tercih ettiğimiz binek arabalar, dört tekerde de aynı biçimde jantlara sahiptirler. Üstteki fotoğrafta da bunun net bir meselai görüyorsunuz. Lakin otobüs, kamyon ve TIR üzere yük taşıma odaklı araçlarda durum farklı.
Aslına bakacak olursak araba, kamyon, TIR yahut otobüsün ön tekeri aynı yapıdadır. Jantlar, lastiği içeriye yanlışsız fiyat. Aksa bağlanan tekerler, direksiyonun dönmesi ile araca istikamet verirler. Bugüne kadar yapılmış tüm mühendislik hesapları, araçlar için ideal jant-aks temas noktasının dış bükey olması gerektiğini ortaya koymuştur. Pekala art tarafta ne oluyor da yük taşıma odaklı araşlarda içbükey jant görüyoruz?
Cevap, artta bulunan çift teker dizaynında gizli…
Yukarıdaki fotoğrafta da bakılırsabileceğiniz üzere; kamyon, kamyonet, TIR ve otobüs üzere araçların neredeyse hepsinde, çift art teker bulunur. Bunun sebebi yük taşıma kapasitesidir. Şunu unutmayın; bir çekicide ne kadar hayli aks ve ne kadar epey teker var ise, o çekicinin yük taşıma kapasitesi de o kadar artar. Çok büyük ve ağır yükleri taşıyan TIR’ların fazlaca sayıda tekerle donatılmış olmasının sebebi de tam olarak budur.
Aslına bakacak olursak aradığımız sorunun yanıtı da tam olarak burada yatıyor. O denli ki TIR, kamyon yahut otobüslerde kullanılan çift tekerleri bir ortada tutmak gerekiyor. İşte tasarım farkının sebebi de tam olarak bu. Büyük araçlarda kullanılan çift tekerler, tek bir gövdeye bağlanıyor. Bundan kaynaklı olarak da birbirine tutunan içbükey jant tasarımı tercih ediliyor.
Yukarıdaki teknik çizim, aslında tüm sorunun cevabını veriyor. Gördüğünüz üzere; gerideki çift tekerin gövdeye bağlanabilmesi için birbirine bağlanmış içbükey jantların kullanılması gerekiyor. İkili jant sistemi yardımıyla aracın gövdesine temelde tek bir jant bağlanmış fakat tasarım yardımıyla yük ile bir arada gelen basınç iki tekere eşit biçimde paylaştırılmış oluyor.
bu biçimde özetleyelim;
TIR, otobüs, kamyon üzere araçların ön tekerleri, çoğunlukla karşılaştığımız binek arabalarla birebir sisteme sahip. Fakat art teker, tek yerine çift lastik takılabilmesi ve yük kapasitesinin artırılabilmesi için özel tasarım jantlara sahip. ötürüsı ile ön jantlar ile art jantlar içindeki temel fark, lastik sayısının zarurî kıldığı farklı tasarım ihtiyacından kaynaklanıyor diyebiliriz.
Hiç dikkat ettiniz mi? Kamyon ve otobüslerin ön tekerlerindeki jantlar dışa, art tekerlerindeki jantlar ise içe yanlışsız eğimlidir. Tamam da niçin? Gelin daima bir arada bugüne kadar pek çoğumuzun üzerine düşünmediği bu değişik farklılığı aydınlatalım.
Öncelikle otobüs ve TIR’ların nasıl göründüğünü bir hatırlayalım
Yukarıda, ardında dorse olmayan bir TIR görüyorsunuz. Dikkatli bakarsanız; ön jantların dışbükey, art jantların ise içbükey olduğunu görürsünüz. Artık de bir otobüsün nasıl göründüğüne bakalım:
Yukarıdaki fotoğrafta ise otobüs görüyorsunuz. Marka ve üretim emeli değişmiş olsa da ön ve art jant yapısı birebir. Gelin bir de yük kamyonlarına bakalım.
Gördüğünüz üzere; araç tipi değişse de tasarım hiç değişmiyor. Pekala niye?
Kamyon ve otobüslerin jantları niye arabalardaki üzere değil?
Bireysel tüketiciler olarak tercih ettiğimiz binek arabalar, dört tekerde de aynı biçimde jantlara sahiptirler. Üstteki fotoğrafta da bunun net bir meselai görüyorsunuz. Lakin otobüs, kamyon ve TIR üzere yük taşıma odaklı araçlarda durum farklı.
Aslına bakacak olursak araba, kamyon, TIR yahut otobüsün ön tekeri aynı yapıdadır. Jantlar, lastiği içeriye yanlışsız fiyat. Aksa bağlanan tekerler, direksiyonun dönmesi ile araca istikamet verirler. Bugüne kadar yapılmış tüm mühendislik hesapları, araçlar için ideal jant-aks temas noktasının dış bükey olması gerektiğini ortaya koymuştur. Pekala art tarafta ne oluyor da yük taşıma odaklı araşlarda içbükey jant görüyoruz?
Cevap, artta bulunan çift teker dizaynında gizli…
Yukarıdaki fotoğrafta da bakılırsabileceğiniz üzere; kamyon, kamyonet, TIR ve otobüs üzere araçların neredeyse hepsinde, çift art teker bulunur. Bunun sebebi yük taşıma kapasitesidir. Şunu unutmayın; bir çekicide ne kadar hayli aks ve ne kadar epey teker var ise, o çekicinin yük taşıma kapasitesi de o kadar artar. Çok büyük ve ağır yükleri taşıyan TIR’ların fazlaca sayıda tekerle donatılmış olmasının sebebi de tam olarak budur.
Aslına bakacak olursak aradığımız sorunun yanıtı da tam olarak burada yatıyor. O denli ki TIR, kamyon yahut otobüslerde kullanılan çift tekerleri bir ortada tutmak gerekiyor. İşte tasarım farkının sebebi de tam olarak bu. Büyük araçlarda kullanılan çift tekerler, tek bir gövdeye bağlanıyor. Bundan kaynaklı olarak da birbirine tutunan içbükey jant tasarımı tercih ediliyor.
Yukarıdaki teknik çizim, aslında tüm sorunun cevabını veriyor. Gördüğünüz üzere; gerideki çift tekerin gövdeye bağlanabilmesi için birbirine bağlanmış içbükey jantların kullanılması gerekiyor. İkili jant sistemi yardımıyla aracın gövdesine temelde tek bir jant bağlanmış fakat tasarım yardımıyla yük ile bir arada gelen basınç iki tekere eşit biçimde paylaştırılmış oluyor.
bu biçimde özetleyelim;
TIR, otobüs, kamyon üzere araçların ön tekerleri, çoğunlukla karşılaştığımız binek arabalarla birebir sisteme sahip. Fakat art teker, tek yerine çift lastik takılabilmesi ve yük kapasitesinin artırılabilmesi için özel tasarım jantlara sahip. ötürüsı ile ön jantlar ile art jantlar içindeki temel fark, lastik sayısının zarurî kıldığı farklı tasarım ihtiyacından kaynaklanıyor diyebiliriz.